Moment pobudki właściwie decyduje o tym, jak będzie wyglądało twoje funkcjonowanie przez resztę dnia. Jeżeli zależy Wam na odszukaniu równowagi i zwiększeniu swojej produktywności oraz energii życiowej na pewno słyszeliście o fenomenie wstawania wcześnie rano. Tyle że większość z nas nie ma na to najmniejszej ochoty. W końcu każdy jest inny. Czy nie dałoby się obejść zrywania się o 5 nad ranem?

Co to znaczy wcześnie wstawać? 

Wczesne wstawanie a zdrowie to temat budzący kontrowersje, zależny od wielu różnych czynników. Mimo to ogólne wnioski napawają optymizmem. M.in. prowadzone przez naukowców z University of Bristol badania w grupie 400 tys. kobiet wykazały, że u ,,skowronków" ryzyko raka piersi jest o 40 do 48% mniejsze w porównaniu z kobietami, które wstają później. 

Natomiast z badań Amerykańskiej Fundacji Badań nad Snem wysuwamy wniosek, że nie potrzebujemy długiego snu, żeby czuć się dobrze. Ba, leżakowanie w łóżku trwające dłużej niż 9 godzin może być wręcz szkodliwe, potęgując stres i uczucie zmęczenia w ciągu dnia. Potwierdzono również, że każda dodatkowa godzina snu zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka aż o 20%! Ale co z samą godziną wstawania?

Jest pewna uniwersalna zasada - gdy kładziemy się niedługo po zachodzie słońca i wstajemy wraz ze wschodem, wspomagamy wydzielanie melatoniny z szyszynki, co przekłada się na lepszą jakość snu. Za twardy sen odpowiada również konkretna część mózgu, jądra nadskrzyżowaniowe (ang. suprachiasmatic nucleus), które regulują nasz rytm dobowy. Kiedy podczas eksperymentów wycięto je szczurom, nie wiedziały, że powinny być aktywne za dnia, a w nocy - spać. Gdy wszczepiono je ponownie, zwierzęta znów funkcjonowały normalnie. Oczywiście sprawa trochę się komplikuje zimą.
Aczkolwiek wszystko jest kwestią siły nawyku, który możemy z łatwością wypracować podczas letnich miesięcy i wkraczać w Nowy Rok już o 5 nad ranem. Zwykle za optymalną godzinę pójścia do łóżka uznaje się 22, ale zaznaczam tu grubą krechą, że jest to bardzo indywidualna kwestia. Ta wartość powinna stanowić tylko orientacyjną wskazówkę.

Zapewne jesteś świadomy istnienia różnych rodzajów chronotypów, czyli wewnętrznych, biologicznych zegarów u ludzi. Dlatego od razu po przeczytaniu do tego momentu włącza ci się czerwona lampka - ale ja jestem nocnym markiem, jestem zaprogramowany do spania do późna, nie dam rady wcześniej wstać i już. Tak natura chciała. Zresztą podobno sowy są bardziej inteligentne.

Kiedyś myślałam dokładnie tak samo jak ty. Jeszcze w gimnazjum (chwała dinozaurom) chodziłam spać nie wcześniej niż o 23, a jeszcze niedawno zdarzało mi się zasiedzieć z filmem do 1 w nocy. W skali nastolatka, kiedy nasz organizm jest poddawany ogromnej przemianie, a wraz z nią zegar biologiczny musi zostać skalibrowany na nowo, nie jest to w sumie żaden wyczyn. Pytałam wielu swoich przyjaciół o to, kiedy kładą się spać. Zwykle gaszą światło około północy, mimo czyhającej z rana szkoły. Niektórzy potrafią aktywnie działać do 3 w nocy. W grupie na Facebooku czytałam nawet rozważania bezradnej mamy o przypadku, kiedy dziewczyna całkowicie przestawiła swój tryb życia na nocny - całe dnie przesypiała (sic!), dopiero wieczorem budziła się i zajmowała swoimi rzeczami, aczkolwiek to już ekstremalny przypadek rozstrojenia organizmu. 

Haczyk tkwi w tym, czym się zajmujesz w godzinach wieczornych. Czy pół przytomny oglądasz telewizję z chrupiącą przekąską, przeglądasz kolorowe media społecznościowe i grasz w gry? Czy realizujesz swoje projekty biznesowe, uczysz się nowego języka lub czytasz książki? Jeżeli odpowiedziałeś twierdząco na drugie pytanie, OK, prawdopodobnie rzeczywiście lepiej funkcjonujesz w nocy i nie musisz katować się porannym wstawaniem (co nie oznacza, że nie warto spróbować). 

Jednak większość z was zgodzi się z pierwszym twierdzeniem. W rzeczywistości nie jesteś nocnym markiem, lecz zwykłym śpiochem, utajnionym skowronkiem.. lub czymś tam jeszcze... Istnieje wiele więcej chronotypów, a odkrycie własnego rytmu biologicznego zmienia wasze nastawienie do życia i samopoczucie o 360 stopni. Pozwala wam na nowo odkryć swoje ja, a tym samym osiągać więcej sukcesów. Genialną lekturą na początek przygody będzie Potęga KIEDY. Dowiesz się z niej, o której zrobić burzę mózgów, kiedy jest najlepszy czas na seks, a nawet jak wybrać idealny moment na prośbę o podwyżkę! Zdecydowanie polecam.

Kontynuując, te wszystkie bezużyteczne czynności wieczorem, jak scrollowanie facebooka, to nic innego jak zapychacze czasu. Wykonujesz je tylko i wyłącznie z przyzwyczajenia. Przez to nie żyjesz w zgodzie z własnym zegarem biologicznym. Jak się wysypiać? Wystarczy zacząć go respektować i gdy tylko zauważysz, że zaczynasz się zachowywać jak bezmyślne zombie, nie brnij w to - po prostu idź spać. Odkąd przestałam z półprzymkniętymi oczami do północy rwać skórki lub gapić się w telefon, czuję się bardziej wypoczęta i rześka. A przede wszystkim daję radę zerwać się wcześniej z łóżka.

Zalety wczesnego wstawania

Wstając o 5:00 można uświadczyć ciszy, może prócz cudnego ćwierkania ptaków za oknem, nawet w środku wielkiego miasta, jak Wrocław. Trąbiących samochodów, odgłosów dzieci sąsiadów jak z horroru, krzątającej się rodziny, głosów z telewizji, radia BRAK. Wszyscy jeszcze przekręcają się w łóżkach z boku na bok, a ty możesz delektować się świętym spokojem. To ułatwia koncentrację i skupienie na kolejnych zadaniach. Będziesz lepiej przygotowany do przeżycia całego dnia.

Na koniec badania przeprowadzone przez parę psychologów, dr Bailey Bosch i dr Marny Lishman, udowadniają, że ryzyko depresji u osób wstających wcześniej w porównaniu z tymi, które zaczynają go później jest o 25% mniejsze. W dodatku zauważono, że osoby które wstają później rzadziej zawierają związki małżeńskie i czują się bardziej samotne. 

Wyjątki od reguły: można inaczej

Wspominałam już o różnych chronotypach nie bez powodu. Wczesne wstawanie, choć najbardziej powszechne w wygranej części populacji, nie jest obligatoryjnym warunkiem w sięganiu po gwiazdy. Po udowodnieniu, że wczesne wstawanie ci nie leży, możesz opracować własną strategię wstawania, byleby była skuteczna.  Ci ludzie wstają później, a mimo to osiągają nie mniejsze sukcesy, co ich koledzy - ranne ptaszki.